Edward Burnett Tylor là ai?
Edward Burnett Tylor (1832-1917) là một nhà nhân loại học và nhà nghiên cứu về văn hóa nổi tiếng người Anh. Ông sinh ra tại Camberwell, một khu vực thuộc thành phố London, và được nuôi dưỡng trong một gia đình có sự quan tâm đặc biệt đến nghiên cứu về con người và văn hóa. Edward Burnett Tylor được biết đến như một trong những nhà sáng lập và định hình nên lĩnh vực nhân học và nghiên cứu về văn hóa xã hội.
Ông đã có sự đóng góp to lớn cho nghiên cứu về văn hóa, đặc biệt là thông qua tác phẩm của mình, như “Primitive Culture” (1871), nơi ông đưa ra các lý thuyết quan trọng về tiến hoá văn hóa. Tylor đã định nghĩa văn hóa như “tất cả những phần của cuộc sống tinh thần và vật chất của con người” và ông tiên đoán rằng văn hóa phát triển qua các giai đoạn tiến hoá từ thấp đến cao.
Với những nghiên cứu đầu tiên về tôn giáo, tâm linh và văn hóa của các dân tộc bản địa trên thế giới, Edward Burnett Tylor đã đặt nền móng cho việc nghiên cứu so sánh các nền văn hóa khác nhau. Ông đã giúp xác định vai trò của nhân học trong việc hiểu sâu hơn về sự đa dạng và phát triển của con người qua các thời kỳ và địa điểm khác nhau trên thế giới.
Vai trò của Edward Burnett Tylor trong nghiên cứu về văn hóa và nhân học vẫn được công nhận và tôn trọng trong cả ngày nay, và ông được xem như một trong những người tiên phong trong việc thúc đẩy sự hiểu biết về con người và văn hóa trên toàn thế giới.
Sự nghiệp và đóng góp của Edward Burnett Tylor
Quá trình học tập và hình thành sự nghiệp
Edward Burnett Tylor được sinh ra trong một gia đình có truyền thống nghiên cứu và yêu thích về con người và văn hóa. Ông được đào tạo tại trường Grove House ở London và sau đó học tiếp tại Haverfordwest, một trường trung học ở Wales. Việc tiếp cận tri thức của ông đã đặt nền tảng cho sự phát triển sau này của ông trong lĩnh vực nghiên cứu về con người và văn hóa.
Sau khi hoàn thành học vấn cơ bản, Tylor đã tiếp tục sự nghiệp nghiên cứu của mình tại London. Ông được ảnh hưởng mạnh mẽ bởi cuộc hành trình nghiên cứu của Charles Darwin và các lý thuyết về tiến hoá. Sự hấp thụ này đã thúc đẩy ông tìm hiểu về văn hóa của các dân tộc khác nhau trên thế giới và phát triển lý thuyết về tiến hoá văn hóa riêng của mình.
Tác phẩm nổi bật và công trình nghiên cứu
Tác phẩm nổi tiếng nhất của Edward Burnett Tylor là cuốn “Primitive Culture” (1871). Cuốn sách này đã định hình một phần lớn lĩnh vực nhân học và nghiên cứu về văn hóa xã hội. Trong cuốn sách này, ông đã đề xuất khái niệm về tiến hoá văn hóa, giải thích cách mà văn hóa phát triển từ các giai đoạn thấp đến cao thông qua tiến trình tiến hoá. Ông lý giải sự tồn tại của các tín ngưỡng tôn giáo, huyền bí và các yếu tố văn hóa khác nhau trên thế giới dưới góc độ tiến hóa.
Ngoài ra, Tylor đã viết nhiều tác phẩm khác, bao gồm “Researches into the Early History of Mankind and the Development of Civilization” (1865) và “Anthropology: An Introduction to the Study of Man and Civilization” (1881). Các tác phẩm này đều đóng góp quan trọng vào việc hiểu biết về con người, lịch sử, và văn hóa của thế giới.
Ảnh hưởng lớn đối với ngành nhân học và khoa học xã hội
Edward Burnett Tylor đã để lại một di sản lớn trong lĩnh vực nhân học và khoa học xã hội. Lý thuyết về tiến hoá văn hóa của ông đã tạo ra một khung cơ bản cho nghiên cứu về văn hóa và tôn giáo. Cuốn sách “Primitive Culture” đã trở thành một tài liệu quan trọng cho các nhà nghiên cứu sau này và đã thúc đẩy sự phát triển của nghiên cứu so sánh về văn hóa trên toàn thế giới.
Tylor cũng đã ảnh hưởng đến việc xác định và hiểu sâu hơn về đa dạng văn hóa và phát triển của con người qua thời gian và không gian. Đóng góp của ông đã giúp khoa học xã hội tiến xa hơn trong việc hiểu về sự liên kết giữa con người và văn hóa, từ quá khứ đến hiện tại.
Lý thuyết về tiến hoá văn hóa của Tylor
Khái niệm về tiến hoá văn hóa
Edward Burnett Tylor đã trình bày lý thuyết tiến hoá văn hóa trong cuốn sách “Primitive Culture” năm 1871. Trong lý thuyết này, ông đề xuất rằng văn hóa phát triển qua các giai đoạn tiến hoá từ thấp đến cao, tương tự như lý thuyết tiến hoá trong sinh học của Charles Darwin. Ông tin rằng tất cả các xã hội trên thế giới đều trải qua cùng một tiến trình tiến hoá văn hóa, bất kể vị trí địa lý hoặc bản sắc văn hóa cụ thể.
Theo Tylor, giai đoạn tiến hoá văn hóa thấp nhất là giai đoạn tôn thờ tâm linh, khi con người tin vào các thực thể siêu nhiên và nguyên thủy. Khi văn hóa phát triển, con người dần dần bắt đầu giải thích hiện tượng tự nhiên và xã hội thông qua khoa học và lý thuyết hơn là bằng tôn thờ tượng thần.
Sự phát triển của lý thuyết và tầm quan trọng
Lý thuyết tiến hoá văn hóa của Tylor đã góp phần quan trọng vào việc hiểu sâu hơn về sự phát triển và biến đổi của văn hóa. Ông đã tạo ra một cấu trúc mô hình để so sánh các nền văn hóa khác nhau và phân loại chúng dựa trên sự tiến hoá. Lý thuyết này đã khơi nguồn cho các cuộc nghiên cứu so sánh về văn hóa và tôn giáo, giúp người ta hiểu được sự đa dạng và tương đồng giữa các nền văn hóa trên thế giới.
Tylor cũng đã tạo ra nền tảng cho việc nghiên cứu về tôn giáo và tâm linh từ góc độ tiến hoá. Ông đã giúp xác định sự tương tác giữa tôn giáo và phát triển của xã hội, và nhấn mạnh vai trò của tôn giáo trong việc giải thích thế giới và kiểm soát hành vi con người.
Đánh giá và nhận xét về lý thuyết này
Mặc dù lý thuyết tiến hoá văn hóa của Edward Burnett Tylor đã có sự ảnh hưởng sâu rộng đối với nghiên cứu về văn hóa và nhân học, nó cũng đã nhận được nhiều sự phê phán. Một trong những điểm yếu của lý thuyết này là việc áp dụng nó một cách tuyệt đối cho tất cả các nền văn hóa trên thế giới, mà không xem xét các yếu tố địa lý, lịch sử, và bản sắc văn hóa cụ thể.
Ngoài ra, lý thuyết này cũng đã bị chỉ trích vì sự tiêu biểu hóa và đơn giản hóa quá mức về sự phát triển của văn hóa. Các nhà nghiên cứu sau này đã phát triển các lý thuyết phức tạp hơn, tôn trọng sự đa dạng và đặc thù của từng nền văn hóa cụ thể.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận tầm quan trọng của lý thuyết tiến hoá văn hóa của Edward Burnett Tylor trong việc khám phá và hiểu sâu hơn về sự phát triển và biến đổi của văn hóa con người trên khắp thế giới. Đóng góp của ông đã làm nên nền tảng cho sự phát triển của lĩnh vực nhân học và nghiên cứu về văn hóa xã hội.
Đóng góp về việc bảo tồn và phát huy văn hóa
Một khía cạnh quan trọng khác của cuộc đời của Edward Burnett Tylor là đóng góp của ông vào việc bảo tồn và phát huy văn hóa. Ông thúc đẩy việc nghiên cứu và ghi chép về các nền văn hóa truyền thống trên khắp thế giới, giúp duy trì và tổng hợp kiến thức về những nền văn hóa này trước khi chúng biến mất do tác động của sự phát triển công nghiệp và quá trình toàn cầu hóa.
Edward Burnett Tylor cũng đã thúc đẩy việc tôn trọng và đánh giá cao đa dạng văn hóa và giảng dạy về sự kính trọng đối với các nền văn hóa khác nhau. Ông tin rằng việc hiểu biết về sự đa dạng của văn hóa là cách quan trọng để xây dựng sự hòa hợp và sự hiểu biết giữa các dân tộc và quốc gia.
Kết luận
Tầm quan trọng của Edward Burnett Tylor không chỉ giới hạn trong lĩnh vực nghiên cứu mà còn mở rộng đến sự nhận thức và sự kính trọng về sự đa dạng của con người và văn hóa trên thế giới. Ông đã để lại một di sản vĩ đại trong việc khám phá và hiểu biết về sự phát triển và biến đổi của văn hóa con người, và ông vẫn tiếp tục được tôn vinh và nghiên cứu trong lĩnh vực này cho đến ngày nay.